Muslim Port Haber Merkezi
Hırvatistan'ın, Bosna Hersek toprakları tarafından ikiye bölünen kuzey ve güney topraklarını bağlamak amacıyla inşa edilen tartışmalı Peljesac Köprüsü, resmi törenle açıldı.
Ülkenin en güneydeki topraklarını kara yolu ile kuzey topraklarına bağlayan köprünün açılışı dolayısıyla düzenlenen törene, Hırvatistan Cumhurbaşkanı Zoran Milanovic, Başbakan Andrej Plenkovic ve üst düzey birçok yetkili katıldı.
Adriyatik sahilinin önemli bir bölümünü elinde bulunduran Hırvatistan'ın, Komarna ile Brijesta arasında inşa ettiği 55 metre yüksekliğinde ve 2,4 kilometre uzunluğundaki köprünün açılışında ülkenin hiper otomobil üreticisi Rimac'ın "Nevera" isimli ilk modeli de gösterildi.
Bosna Hersek'in Denize Açılan Tek Kapısını Kapattı
Bosna Hersek'in denize kıyısı olan tek şehri ve Hırvatistan'ın güney ve kuzey toprakları arasında engel olarak görülen Neum açıklarında inşa edilen Peljesac Köprüsü, Hırvatistan için tarihi ve stratejik önem taşıyor.
Köprü, Bosna Hersek ile Hırvatistan arasındaki sınırların kesin olarak belirlenmemiş olmasına rağmen Hırvatistan'ın tek taraflı adımlarıyla inşa edildi.
Avrupa Birliği'ne (AB) 2013 yılında tam üye olan Hırvatistan'ın toprak bütünlüğü açısından önemli olan köprünün en büyük finansörü AB olurken, Avrupa Komisyonu, köprü projesinin yüzde 85'ine denk gelecek 357 milyon avroluk kısmını karşılama kararı almıştı. Projenin toplam maliyetinin ise 420 milyon avro civarında olacağı belirtilmişti.
Bosna-Hersek Sahipsiz mi?
Bosna Hersek'in denize kıyısı yalnızca Neum şehri üzerinden bir kanal ile açık denize bağlanan 24 kilometrelik bir alandır. Bu kıyı şeridi ülkenin Adriyatik Denizi'nde dolayısıyla, deniz yoluyla dünyaya açılan da tek kapısıdır.
Hırvatistan, Bosna Hersek'in tek denize çıkan kıyısının önüne köprü yapmak suretiyle Bosna'nın haklarını gasp etme yoluna gitti. İnşası yapılan köprünün tamamlanmasıyla Bosna Hersek yalnızca turizm ve ekonomi anlamında zarar görmedi aynı zamanda doğal hakkı olan deniz alanlarını da kaybedebilir.
Bu kıyı Bosna Hersek'e sonradan eklenmiş bir bölge değil, Osmanlı İmparatorluğu döneminden miras kaldı. Dayton Barış Antlaşması sırasında, Hırvatistan'ın almak için yoğun çaba sarf ettiği Neum, Alija İzetbegoviç'in yoğun ısrarı ve direnmesi sonucu Bosna-Hersek sınırlarında kaldı.
Sahil boyunca kıyısı bulunan Hırvatistan anlaşma yoluyla elde edemediği bu küçük kıyı şeridini şimdi, söz konusu alandaki deniz yetki alanları üzerinde kendi egemenliğini kuracağı şekilde inşa ettiği bu köprü vasıtasıyla elde etmeyi amaçlamaktadır.
2018'de Financial Times'da çıkan bir haber köprünün inşaatını Çinli bir firmanın üstlendiğini, finansmanını ise Avrupa Birliği'nin karşıladığını yazmıştı.
Söz konusu köprü Bosna Hersek'e ait Klek Yarımadası'nın ve burnun hemen önünde inşa edildi. Bu şekilde burnu kapatarak Bosna Hersek'in denize çıkışı engellenmektedir. Projenin tamamlanmasıyla soykırımcı Miloseviç'in planı da hayata geçmiş oldu; Bosna Hersek denizden kopartılmış oldu.
Fizibilite açısından bakıldığında, asla fonksiyonel olmayan bu köprünün Hırvatistan karayolunda süreklilik sağlamak amacı ile olduğu iddia edilse de esasında 20 km olan mesafeyi 100 km'ye çıkarmaktadır.
Ve en önemlisi de şudur ki, bu köprü Bosna Hersek'te daha önce gerçekleşmiş olan katliamın bir benzerinin yaşanması durumunda Türkiye ve diğer çevre ülkelerin ne denizden yardım sağlayabilme ne de denizden insanları tahliye edebilme ihtimali olmayacaktır.
Çinli firma inşa etti
Köprünün yapımına 2007'de karar verildi. Ancak proje bütçe sıkıntısı nedeniyle 5 yıl sonra durdu.
Hırvatistan'ın 2013'te katıldığı Avrupa Birliği, 2017'de maliyetin yaklaşık yüzde 85'ini oluşturan 357 milyon euroyu tahsis etti. Projenin toplam maliyeti ise 526 milyon euro oldu.
2018'de köprüyü inşa etmek için Çinli firma "China Road and Bridge Corporation" ihaleyi kazandı.
Bosna'daki yetkililer köprünün yüksek tonajlı gemilerin Neum limanına girmesini engelleyeceğini savundu. Zagreb, bunun üzerine anlaşmazlığı çözmek amacıyla köprünün yüksekliğini 55 metreye çıkarmayı kabul etti.
