Geçim sıkıntısına dair birçok meseleye karşı düzenlenen şiddetli hükümet karşıtı protestolar Endonezya’yı sarstı. Öfke, başkent Cakarta’daki bir gösteri sırasında bir polis aracının çarpması sonucu hayatını kaybeden bir motosikletli kuryenin ölümüyle doruğa çıktı.
Başkan Prabowo Subianto, Cuma günü yayınlanan video mesajında halkı sakin olmaya çağırarak “hükümete ve liderliğime güvenmelerini” istedi.
Ancak protestocular polis özel harekât merkezini taş yağmuruna tuttu ve merkez Cakarta’nın Kwitang bölgesinde polis karargâhı yakınındaki beş katlı bir binayı ateşe verdi.
Yoğun yağmura rağmen, Ekim ayında göreve gelmesinden bu yana Prabowo’nun başkanlığının en büyük sınavı olan gösteriler Cuma akşamına kadar devam etti. Cumartesi günü yetkililer, protestocuların ateşe verdiği bir binada üç kişinin öldüğünü açıkladı.
Protestocuların talepleri neler?
Olaylar, aylardır biriken ekonomik ve siyasi hayal kırıklıklarının sonucu olarak patlak verdi.
580 milletvekiline, maaşlarının yanı sıra aylık 50 milyon rupiah (3.000 dolar) konut yardımı yapıldığı haberleri tepkiyi artırdı. Geçen yıl yürürlüğe giren bu yardım, Cakarta’daki asgari ücretin neredeyse 10 katı, ülkenin yoksul bölgelerindeki asgari ücretin ise yaklaşık 20 katı.
280 milyonu aşkın nüfusa sahip ülkede polis ve milletvekilleri sık sık yolsuzlukla suçlanıyor.
Protestoyu organize eden gruplardan Gejayan Memanggil, milletvekillerini “yolsuz elitler” olarak nitelendirerek maaşlarının düşürülmesini talep ettiklerini açıkladı.
Öte yandan, halk vergilerin ve enflasyonun yaşamı imkânsız hale getirdiğini söylüyor. Organizatörler, asgari ücretin enflasyona göre artırılmasını talep ediyor.
Eski bir general olan Prabowo, seçim kampanyasında beş yıl içinde ekonomik büyümeyi %8’e çıkarma ve Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisini yatırım için cazip hale getirme sözü vermişti. Ancak uzmanlar bu vaadi fazla iddialı buluyor. Ayrıca ABD’nin ticaret ortaklarına uyguladığı tarifeler de belirsizlik yaratıyor. Endonezya malları ABD’de %19 gümrük vergisine tabi; ancak Washington prensipte palm yağı, kakao ve kauçuğu bu vergiden muaf tutmayı kabul etti. ABD, Endonezya’nın Çin’den sonraki en büyük ihracat pazarı.
Dünya Bankası, Endonezya ekonomisinin 2025-2027 arasında ortalama %4,8 büyüyeceğini öngörüyor ki bu, Prabowo’nun vaat ettiği seviyenin oldukça altında.
Neler yaşandı?
Ülke çapındaki protestolar Pazartesi günü başladı. Siyah giyimli göstericiler, Endonezya parlamento binasına girmeye çalışırken çevik kuvvet polislerine taş ve havai fişeklerle saldırdı.
Salı ve Çarşamba günü de süren huzursuzluk, Perşembe günü sosyal medyada yayılan bir video ile daha da büyüdü. Görüntülerde, motosikletli kurye Affan Kurniawan’ın polis zırhlı aracı tarafından ezilerek öldüğü görülüyordu. 21 yaşındaki Kurniawan’ın o sırada yemek siparişi teslim etmeye çalıştığı bildirildi.
Cuma günü protestocular Cakarta’daki polis özel harekât karargâhına yürüdü, trafik levhalarını ve altyapıyı tahrip ederek bölgede hayatı felç etti.
Gece boyunca çatışmalar Cakarta’nın ötesine yayıldı. Güvenlik güçleri göz yaşartıcı gaz kullandı, protestocular ise dağılmayı reddetti.
Endonezya’nın ikinci büyük kenti Surabaya’da, göstericiler valilik binasının bahçesine girdi, çitleri yıktı, araçları ateşe verdi. Polis tazyikli su ve gaz kullandı, protestocular ise havai fişek ve sopalarla karşılık verdi.
Gösteriler Solo, Yogyakarta, Medan, Makassar, Manado, Bandung ve Papua bölgesinin doğusundaki Manokwari gibi birçok şehirde de devam etti.
#Endonezya’da Polis Aracıyla Ezilen Genç Sürücünün Ölümü Sonrası Protestolar Büyüyor
— Muslim Port (@muslimportcom) August 29, 2025
📌 21 yaşındaki kurye Affan Kurniawan’ın zırhlı polis aracı tarafından ezilerek hayatını kaybetmesinin ardından Jakarta ve birçok şehirde öfke sokağa taştı. Çıkan olaylarda göstericiler polisle… pic.twitter.com/m2Ig9Eq7QM
Son durum ne?
Cumartesi günü Endonezya afet yönetim kurumu, Makassar’daki bölgesel meclis binasında çıkan yangında üç kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililere göre bina protestocular tarafından ateşe verilmişti. Yangında beş kişi de yaralandı; bazıları binadan atlayarak kaçmaya çalıştı.
Yangın daha sonra kontrol altına alındı.
Bundan sonra ne olabilir?
Endonezya Devlet Başkanı Prabowo, Kurniawan’ın ölümüyle ilgili “kapsamlı ve şeffaf bir soruşturma” sözü verdi.
“Memurların aşırı eylemleri beni şoke etti ve hayal kırıklığına uğrattı” dedi.
Protestolar, Prabowo yönetimi için büyük bir sınav. Cuma günü Endonezya borsası %1,5 düşüşle kapandı, rupiah ABD doları karşısında %0,8 değer kaybetti.
Ekonomideki olası bir kötüleşme, halkın öfkesini daha da artırabilir.
Seçim zaferinden sonra “demokratik bir şekilde çalışacağına” söz veren Prabowo, gerekirse “kararlı adımlar atmaktan çekinmeyeceğini” de vurgulamıştı. Muhalefet liderleri ise eski generalin otoriter yöntemlere başvurmasından endişe ediyor.
Prabowo’nun hafta sonu Çin’in Tianjin kentine giderek Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesi kapsamında yapılacak toplantılara katılması, 3 Eylül’de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile birlikte II. Dünya Savaşı’nın Asya’daki sona erişinin 80. yılını anma töreninde askeri geçide iştirak etmesi bekleniyor.
