Muslim Port Haber Merkezi | Mehmet Furkan Bülbül
Washington’ın 6 Temmuz’da Çin'den ithal edilen 34 milyar dolar değerindeki 800'den fazla ürüne yüzde 25 ek gümrük vergisi uygulama kararıyla seviye atlayan ticaret savaşının en önemli konu başlıklarından biriyse inovasyon. Zira ABD inovasyon alanında üstünlüğünü kaybetmeye başlaması sebebiyle ciddi kaygılar taşırken; Çin kendi gelişim seyrine karşılık ABD’nin ek vergi listelerinin havacılık, telekomünikasyon ve yapay zeka gibi kulvarlarda uyguladığının altını çiziyor.
Çin Komünist Partisi’nin yayın organlarından Global Times’ta “Çin bir ticaret savaşına dahil edilmek istemiyor. Ancak, Trump hükümeti Çin’in yüksek teknolojili gelişimini frenlemek ve yüksek teknoloji endüstrisini marjinalize etmek istiyorsa, mesele başka bir hal alacaktır” diye yazdı. Zaten Çin de 34 milyar dolarlık ABD ürününe yüzde 25 gümrük vergisi getirerek ABD’ye misilleme yapmakta gecikmedi. Çin ayrıca DTÖ’yü de bilgilendirerek, serbest ticaret konusunda diğer ülkelerle çalışmaya devam edeceğini de bildirdi. Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu ise ekonomiyi girilen ticaret savaşına hazırlamak için daha fazla yabancı ticaretine izin vereceğini duyurdu.
ABD'nin Ticaret Açığı Nasıl Büyüdü?
ABD, Çin'i fikri mülkiyet haklarını ihlalle suçluyor. Çin'in ulusal şirketlerini sübvansiyonlarla destekleme politikasını haksız rekabet doğurması nedeniyle değiştirmesini istiyor.
ABD ayrıca 419 milyar dolarlık ticaret açığını kapatmak amacıyla Çin'in daha fazla Amerikan malı almasını istiyor.
İhracat ile ithalat arasındaki farkı ifade eden dış ticaret açığını kapatmak Trump'ın ana politikalarından birini oluşturuyor.
Şimdiye Dek Hangi Gümrük Vergileri Uygulanıyor?
ABD geçen yıl 250 milyar dolarlık Çin malına gümrük vergisi getirdi. Pekin ise buna 110 milyar dolar tutarındaki Amerikan ürünlerine vergi koyarak karşılık verdi.
200 milyar dolarlık Çin malına uygulanan gümrük vergilerinin bu yıl başından itibaren yüzde 10'dan 25'e çıkarılması planlanıyordu, ancak ertelendi.
Trump, Pekin ile müzakereler çok yavaş ilerliyor diye bu artışın bugünden (10 Mayıs) itibaren uygulanacağını söylüyor.
Trump 325 milyar dolarlık Çin malına da yüzde 25 vergi uygulamasının kısa bir süre içinde başlatılması sözü verdi.
Hangi Ürünler Etkilenecek?
ABD'nin uyguladığı gümrük vergilerinden makine ve teçhizattan motorsiklete kadar birçok ürün etkilenecek.
ABD en son 200 milyar dolar tutarındaki Çin ürünlerine yüzde 10 vergi getirdi. Bu ürünler arasında balık, çanta, giyim ve ayakkabı var.
Bu ürünlere uygulanan vergi bu hafta yüzde 10'dan 25'e yükseltilecek.
Çin, ABD'yi ekonomi tarihindeki en büyük ticaret savaşını başlatmakla suçluyor. Bu nedenle Pekin de kimyasal maddelerden sebze ve viskiye kadar birçok Amerikan ürününü, özellikle Cumhuriyetçi Parti'ye destek veren bölgelerde üretilen ve başka yerlerden satın alınabilecek soya fasulyesi gibi ürünleri hedef alıyor.
Ticaret Savaşında 2. Perde: Teknoloji Savaşı
Google'ın, Huawei ile donanım, yazılım ve teknik hizmetler alanında iş yapmayı bıraktığını duyurmasının ardından ABD ile Çin arasında yaşanan ticaret savaşları, yeniden dünya gündeminin ilk sıralarına yerleşti.
ABD'nin, dış ticaret açığını kapatmak için ilk olarak Mart 2018'de Çin'den ithal edilen güneş panelleri ve alüminyuma uygulanan gümrük vergilerini artırması ile başlayan ABD-Çin ticaret savaşı, zaman içinde karşılıklı vergi artışları ile kızıştı. Ticaret savaşı, geçen aylarda durulma sinyalleri verse de son günlerde Huawei ile ilgili yapılan açıklamaların ardından yeniden alevlendi.
ABD Başkanı Donald Trump'ın, geçen hafta, telekomünikasyon ekipmanlarını dış ticaret yasağı listesine eklemesinin ardından yabancı rakiplerin, teknolojileri ve servislerinin engellenmesi bağlamında "ulusal ekonomik acil durum" ilan etmesi, ticaret savaşlarını teknoloji bağlamında yeniden dünya gündemine oturttu.
ABD hükümetinin söz konusu kararının ardından Silikon Vadisi'nin dev şirketlerinden de buna paralel adımlar gelmeye başladı. Google'ın yanı sıra Intel, Broadcom, Qualcomm ve Xilinx gibi ABD'li dev teknoloji şirketleri, Huawei ile olan ilişkilerini askıya aldıklarını ve ürün tedariki sağlamayacaklarını açıkladı.
ABD yönetimi, Huawei'ye uygulanan kısıtlamaların 90 günlüğüne askıya alındığını duyursa da iki taraftan sert açıklamalar gelmeye devam ediyor. Son olarak, Huawei Kurucusu Ren Zhengfei, ABD'nin Huawei'ye yönelik yaptırımları 90 gün ertelemesini önemsemediğini, ABD hükümetinin kendilerini hafife aldığını söyledi.
Belirlenen 90 günlük sürecin ardından yeni Huawei cihaz satın alacak kullanıcıların, Google servislerinden yararlanamayacağı öngörülürken, yapılan kısıtlamaların ardından Huawei'nin, gelecekteki ürünlerinde kendi yazılım ve donanımını geliştirme girişimlerine de hız vermesi bekleniyor.
"Yaptırımlar, ABD'li Teknoloji Üreticilerini de Olumsuz Etkileyecek"
Verilere göre, bu yılın ilk çeyreğinde yaklaşık 60 milyon adet akıllı telefon satış rakamıyla ABD'li Apple'dan 17 milyon fazla satış gerçekleştiren Huawei, 2018'in ilk 3 ayına göre satışlarını yüzde 50 artırırken, pazar payını da yüzde 17'ye çıkardı.
Söz konusu dönemde Apple'ın telefon satışları, yüzde 20 düşerek 42 milyona, pazar payı da yüzde 14'ten yüzde 12'ye geriledi.
Bu arada, en çok satış yapan akıllı telefon markaları arasında Çinli üreticiler ön plana çıkıyor. En çok satış yapan ilk 5 marka arasında, dünyanın en büyük ikinci akıllı telefon üreticisi olan Huawei'nin yanı sıra Çinli Xiaomi ve Oppo markaları da bulunuyor.
Huawei, yaptırım kararlarına karşın şirkete ait bir diğer marka olan Honor'un "Honor 20" isimli akıllı cep telefonu modelini dün Londra'da tanıtırken, söz kosusu telefonun, Android 9 Pie işletim sistemine sahip olacağı açıklandı.
Uzmanlar, yaptırımların sadece Huawei'yi değil, aynı zamanda ABD'li teknoloji üreticilerini de olumsuz etkileyeceğini belirtiyor.