Batı Balkanlar Yeniden Isınırken: Türkiye Ne Yapmalı? Batı Balkanlar Yeniden Isınırken: Türkiye Ne Yapmalı?

Hayatı

Muslim Port olarak Filistin’den Afganistan’a uzanan mücadelenin anatomisini 3 seri halinde derledik. Serinin ilk bölümde Şeyh Azzam’ın hayatını ele aldık.

Filistin, Suriye, Ürdün, Mısır ve Suudi Arabistan Arasında Yoğrulan Eğitim Dönemi

1941 yılında Filistin’in Siletül Hasiriye kasabasında doğdu. İlk öğrenimini doğduğu topraklarda alan Azzam, eğitim hayatı sürerken Müslüman Kardeşler'in Ürdün koluna katıldı. 1966’da Şam Üniversitesi Şeriat Fakültesi”ni bitirdi. 1966 yılındaki mezuniyetine dek Azzam Şam'da Muhammed Edip Salih, Said Havva, Ramazan el Buti, Mervan Hadid gibi önemli isimlerle tanıştı. 1967’de ise Amman’da öğretmenlik yaparken Batı Şeria ve Mescid-i Aksa’nın yahudilerin eline geçmesi üzerine Müslüman Kardeşlerin Mücahid Birlikleri”ne katıldı.


Ancak Fedaiyyün ve Ürdün ordusu arasında meydana gelen kara eylül olayları yüzünden Cihadı sürdürmesine imkan kalmayınca 1969 yılında Usulü Fıkıhta master yaptı. Amhud Şeriat Fakültesi”nde öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra Doktora yapmak üzere Kahire’ye gitti. Kahire’de Usul-u Fıkıh dalından birincilikle mezun olup 1973’te doktorasını aldı. 1973-1980 arası Ürdün Şeriat Fakültesi”nde Öğretim üyesi olarak bulundu. Ürdün’den askeri yargıtay kararıyla sürülünce 1981’de Cidde Kral Abdulaziz Üniversitesi’nde çalışmaya başladı.


Afganistan ve Küresel Cihat

1979 yılı, tüm İslam dünyası için olduğu gibi Abdullah Azzam için de bir dönüm noktası oldu. İran Devrimi, Afganistan savaşı, Kabe Baskını gibi olaylar, dünyada yeni bir devrin başladığını gösterir nitelikteydi. Özellikle Kabe Baskını'nın ardından Suudi Arabistan, "radikal" fikirleri bünyesinden uzaklaştırmaya hız verdi. Abdullah Azzam da, bu kapsamda üniversiteden uzaklaştırıldı. Bunun ardından Azzam, 25 Aralık 1979'da Sovyetler Birliği işgaliyle farklı bir boyuta evrilen Afganistan savaşını yakından takip etmek üzere Pakistan'a gitme kararı aldı. İlk olarak İslamabad Uluslararası İslami Üniversitesi'nde akademisyenliğe başladı. Abdullah Azzam İslamabad’daki Uluslarlararası İslam Üniversitesinde ders verirken aynı zamanda yeni başlayan Afgan Cihadı ile yakından ilgileniyordu. Bir süre sonra da üniversitedeki görevini tamamen bırakarak Peşaver’e taşındı.



Abdullah Azzam, oğlu Muhammed ve İbrahim ile birlikte şehid oldu. Şehidin cenazesine coşkulu bir kalabalık katıldı. Meydana gelen büyük patlamayla, araba paramparça olmuştu. Öyle ki patlamanın olduğu nokta derin bir çukura dönüşmüş ve olay yerine yakın olan elektrik hatları kopmuştu. Azzam ve oğulları Peşaver'e defnedildi.

Mekteb el Hidamat

İlk olarak, bölgeye akın eden yabancı savaşçıları yerleştirmek, finanse etmek, eğitmek ve idaresini sağlamak üzere Mekteb el Hidamat'ı teşkil etti. Mekteb el Hidamat, on binlerce yabancı savaşçının Afganistan'a gönderilmesi ve Afganistan savaşının maddi olarak desteklenmesinde rol oynadı. Usame bin Ladin'in 1981 yılında Azzam'a yardım etmek üzere bölgeye gelmesi, Mekteb el Hidamat'ın etkisini artırdı. Bin Ladin gerek finansal, gerekse lojistik açıdan Mekteb el Hidamat'a yardım etti.

Afganistan'daki savaşın Sovyetler Birliği'nin yenilgisiyle sonuçlanmasında büyük bir rol oynayan Azzam, bu savaşla beraber artık tüm dünyada adını duyuran cihat yanlısı akımın önderi olarak görülmeye başlandı. Afganistan'a gelen yabancı savaşçıların organize edilmesi, bugüne kadar uzanan küresel çatışma ortamının da temelini teşkil etti. Ayrıca bu sırada Azzam, başta Filistin olmak üzere dünyanın geri kalanıyla da irtibatı sürdürdü. Filistin'de Hamas'a kurulma sürecinde harekete yardımda bulundu.

Sovyetler Birliği'nin 15 Şubat 1989'da Afganistan'dan çekilmesi, 10 yıldır süren savaşın artık yeni bir döneme evrileceğinin işaretiydi. "Mücahit" gruplar sahayı domine etmiş, ülke büyük oranda onların eline geçmiş, Sovyetler Birliği yenilmişti. Bu durum aynı zamanda çoğunluğu Arap olan yabancı savaşçılar için de yeni bir yol, yeni bir ufuk çizmek demekti.

Abdullah Azzam 24 Kasım Cuma günü her zaman namazını kıldığı “Seb’u’l-Leyl Camii” ne gitmek üzere evinden çıktı. Amacı cuma hutbesini okumak ve cuma namazını kıldırmaktı. İki oğlu Muhammed ve İbrahim ile birlikte arabasına doğru yaklaştı. Arabaya bindikten kısa bir süre sonra büyük bir patlama duyuldu. 20 kilogram ağırlığındaki TNT’nin uzaktan kumandayla patlamasıyla araba anında parçalandı.

Azzam’ın Ardından

Usame bin Ladin ve Eymen ez Zevahiri'ye yönelik suçlamalar ispatlanamadı ve ikilinin Azzam ile oldukça yakın olan ilişkileri nedeniyle bu iddia yalnızca bir söylenti olarak kaldı. Abdullah Azzam'ın, Afganistan'dan sonra hedefi Filistin olarak görmesi başta olmak üzere birçok sebepten ötürü, suikasttan ABD, İsrail ve Ürdün istihbaratları sorumlu tutuldu. Ancak olay bugüne dek aydınlatılamadı.

Azzam, ömrünü cephede savaşarak, Arap ülkelerinden gelen gençlerin eğitimi ile ilgilenerek geçiriyordu.

Azzam suikastinin ardından Afganistan'da gerek yerel gruplar gerekse yabancı savaşçılar arasında ayrılıklar daha da derinleşti ve ülke bir iç savaşa sürüklendi. Azzam suikastı için herkes farklı bir odağı suçlasa da failler bulunamadı.