Muslim Port Haber Merkezi | Yunus Emre Kaynak
Geçiş Konseyinin Başkan Yardımcılığını yürüten Assimi Goita, basın mensuplarına yaptığı açıklamada Ağustos 2020'de gerçekleşen darbe sonrasında ülkeyi tam sivil yönetime geri döndürme göreviyle Eylül ayında uluslararası baskı altında atanan Cumhurbaşkanı Bah Ndaw ve Başbakan Moctar Ouane'yi azlettiğini söyledi. Goita ayrıca, geçiş dönemi kurallarını ihlal ederek kabinede değişikliğe gitmelerini işaret etti.
Geçen yıl gerçekleşen darbenin lideri ve geçici hükümetin başkan yardımcısı Albay Assimi Goita, görevden azledilen ikiliyi geçiş tüzüğünü ihlal etmekle suçladı ve seçimlerin planlandığı gibi gelecek yıl yapılacağını söyledi.
Dokuz Ay Önce Darbe Gerçekleşti
18 Ağustos'un ilk saatlerinde, aylarca süren hükümet karşıtı protestoların ardından, isyancı askerler başkent Bamako'ya yaklaşık 15 kilometre uzaklıktaki bir garnizon kasabası olan Kati'deki önemli bir üste silahlanırken, sokaklarda zırhlı tanklar ve askeri araçlar görüldü.
Birkaç saat sonra, Keita ve Başbakan Boubou Cisse, ülkede aylardır devam eden krizin hızlı bir şekilde artmasıyla askeri subaylar tarafından gözaltına alındı.
Gece yarısına doğru, görev süresi 2023'te sona erecek olan Keita, kan dökülmesini istemediğini söyleyerek görevinden istifa ettiğini duyurdu.
Askeri Geçiş Hükümeti Kuruldu
19 Ağustos'un ilk saatlerinde, Keita'yı deviren ordu subayları istikrarı yeniden sağlama ve seçimler "makul" bir zaman dilimi içinde yapılana kadar bir geçiş dönemini denetleme sözü verdiler. Kendilerini Halkın Kurtuluşundan Sorumlu Ulusal Komite (CNSP) olarak adlandıran darbeciler, sivil ya da askeri rütbelerden "geçiş dönemi Cumhurbaşkanı" atanacağını da söylüyorlardı.
Ancak gerçekleşen darbe, ana bölgesel blok olan Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), Mali'yi kurumlarından uzaklaştırma, sınırları kapatma ve ülkeyle mali akışları durdurma gibi tehditler ile uluslararası toplum tarafından yaygın olarak kınanıyor.
20 ve 21 Ağustos'ta, muhalefet destekçileri Keita'nın devrilişini kutlamak için Bamako'nun merkez meydanına akın etti ve liderleri tarafından "Mali halkının zaferi" olarak nitelendirildi.
22 Ağustos'ta, Mali'nin darbe liderleri ile sivil yönetime geri dönmek isteyen ECOWAS arabulucuları arasındaki önemli bir toplantı gerçekleşti. Ancak toplantı sadece 20 dakika sonra sona erdi.
Bölge ve Uluslararası Kurumlardan Darbecilere Baskı Geldi
ECOWAS'dan bir kaynak 23 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, askeri hükümetin ülkeyi üç yıl boyunca yönetecek askeri bir geçiş hükümeti istediğini ve Keita'yı serbest bırakmayı kabul ettiğini söyledi.
Heyetle darbeci lider arasındaki görüşmeler, bölgenin sivil yönetime nasıl dönmesi gerektiği konusunda anlaşma olmadan 24 Ağustos'ta sona erdi.
26 Ağustos'ta Avrupa Birliği, mali ordusu ve polisinin iki eğitim programını, 'ülkeyi istikrara kavuşturma amaçlı uluslararası bir çaba' söylemiyle askıya aldı.
Darbe liderleri 27 Ağustos'ta Keita'yı serbest bıraktılar. Keita Bamako'nun Sebenikoro semtindeki evine döndü.
28 Ağustos'ta ECOWAS tarafından yapılan açıklamada, ordunun iktidarı derhal sivil liderliğindeki bir geçiş hükümetine devretmesi ve bir yıl içinde seçimler düzenlemesi gerektiğini söyledi. Buna karşılık, Mali'nin Batı Afrikalı komşuları yaptırımları kademeli olarak kaldırma taahhüdünde bulunacaklardı.
Askeri yöneticiler ise 29 Ağustos'ta sivil gruplar, siyasi örgütler ve eski isyancılarla ilk toplantılarını "örgütsel nedenlerle" ertelediler.
5 Eylül'de askeri hükümet Bamako'daki muhalif gruplarla görüşmelere başladı. Ancak açılış töreninden bir saatten kısa bir süre sonra, Keita'nın devrilmesine yol açan gösterilere öncülük eden 5 Haziran Hareketi'nin (M5-RFP) destekçileri, askeri hükümeti onları çoğu çalışma grubundan dışlamakla suçlayarak protesto etmeye başladı.
Yine 5 Eylül'de Keita, 10 günlük tutukluluğu sonrasında Bamako'da hastaneye kaldırıldıktan sonra Birleşik Arap Emirlikleri'nde tıbbi tedavi için ülkeden ayrıldı.
Ülkede Sivil Bir Hükümete Geçilmesi İstendi
Nijer'in başkenti Niamey'de 7 Eylül'de düzenlenen ECOWAS zirvesinin son açıklamasında, sivil bir geçiş Cumhurbaşkanı ve Başbakanının "en geç 15 Eylül'de atanması gerektiği" belirtildi.
10 Eylül'de Bamako'da yaklaşık 500 kişi, ülkeyi sivil yönetime döndürmenin bir yolunu bulmak için yapılan tartışmaların ikinci turu münasebetiyle siyasi partiler, sendikalar ve sivil toplum gruplarının üyeleri arasında üç günlük bir "ulusal istişareye" katıldı.
Görüşmelerin ikinci günü olan 11 Eylül'de, askeri yöneticiler tarafından atanan uzmanlar, ordu tarafından seçilen geçici bir Cumhurbaşkanı liderliğinde iki yıllık bir geçiş hükümeti önerdiler.
13 Eylül'de askeri hükümet, seçimler yapılmadan önce bir asker veya sivilin geçici Cumhurbaşkanı olarak atanmasıyla 18 aylık bir geçiş hükümeti kurmak için siyasi bir tüzük imzaladı.
Aynı gün muhalif M5-RFP grubu, askeri kuralları "iktidarı tekeline alma ve el koyma arzusu" ile suçlayarak tüzüğü reddetti.
15 Eylül'deki son görüşme, ECOWAS'ın bölgesel arabulucularının, darbecileri iktidarı sivil bir hükümete devretmeye ikna edemeden geçti.
Yeni Geçiş Hükümetinin Cumhurbaşkanı ve Başbakanı Atanmıştı
21 Eylül'de Mali'nin eski Savunma Bakanı Bah Ndaw ülkenin yeni geçiş hükümetinin başkanı olarak seçilirken, Goita Cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atandı.
22 Eylül'de Goita, geçici bir Cumhurbaşkanı atandığı göz önüne alındığında ECOWAS'ın ekonomik yaptırımlarının kaldırılmasını istedi.
25 Eylül'de Ndaw ve Goita, Mali'nin Geçici Başkanı ve Bamako'daki başkan yardımcısı olarak yemin etti.
Ndaw 27 Eylül'de eski Mali Dışişleri Bakanı Moctar Ouane'yi Başbakan olarak atayarak, ülke komşularının Ağustos darbesi sonrasında uygulanan yaptırımları kaldırmasının önünü açtı.
6 Ekim'de ECOWAS, sivil yönetime teslimi "desteklemek" amacıyla yaptırımları kaldırdı.
Eski Başbakan Boubou Cisse, ulusal meclisin eski başkanı Moussa Timbine ve darbe sırasında gözaltına alınan sekiz general 7 Ekim tarihinde serbest bırakıldı.
9 Ekim'de Afrika Birliği, ülkede demokrasiye geri dönüş yolundaki "önemli ilerlemeleri" gerekçe göstererek Mali'ye uyguladığı askıya alma kararlarını kaldırdı.
5 Aralık'ta Mali'nin geçici meclisi, askeri hükümetin bir üyesi olan Albay Malick Diaw'ı Cumhurbaşkanı olarak seçti.
31 Aralık'ta cumhuriyet savcılığı, Ağustos darbesinden önce Başbakan olan Cisse'nin de aralarında bulunduğu altı kişi hakkında "hükümete, suç örgütüne karşı komplo kurmak, devlet başkanına hakaret ve suç ortaklığı" suçlarından soruşturma başlatıldığını açıkladı.
Şubat 2022'de Seçim Yapılacak
15 Nisan'da geçiş hükümeti, Cumhurbaşkanlığı ve yasama seçimlerinin Şubat 2022'de yapılacağını duyurdu. İlk tur oylama 27 Şubat'ta yapılacak ve ardından Mart ayında ikinci tur yapılacak. Toprak idaresi bakanı Yarbay Abdoulaye Maiga, belirlenen tarihlerin seçilmiş bir hükümete geri dönmek için 18 aylık geçiş vaatlerini "kesinlikle yerine getirmediğini" söyledi.
Moctar Ouane, M5-RFP muhalefet hareketinin ordunun belirgin rolü ve reformların yavaşlığı konusunda artan öfke karşısında geçiş hükümetinin feshedilmesini talep etmesinden sadece birkaç gün sonra, 14 Mayıs'ta Başbakanlıktan istifa etti. Ancak ülkenin geçici hükümeti, artan eleştiriler karşısında yeni bir "geniş tabanlı" kabine kurmaya hazırlanırken, derhal bir değişiklik yapmak üzere Ouane'yi yeniden atadı.
Cumhurbaşkanı ve Başbakan Görevden Azledildi
24 Mayıs'ta hükümet değişikliği ilan edildi. Ordu, önceki yönetim döneminde kontrol ettiği stratejik portföyleri değişiklikte tutmasına karşın, iki darbe lideri - eski Savunma Bakanı Sadio Camara ve eski Güvenlik Bakanı Albay Modibo Kone – görevden azledildi. Saatler sonra askerler hem Ndaw'ı hem de Ouane'yi gözaltına aldı.
Goita, 25 Mayıs'ta devlet televizyonunda okuduğu bildiride, Ndaw ve Ouane'nin normal şekilde ilerleyecek süreci ve geçiş için 2022'de yapılması planlanan seçimleri "sabote etmek" istedikleri için görevlerinden alındığını söyledi.
